Essay

સુંદર મુગટ એ રાજાની શોભામાં, સુંદર રાચરચીલું ઘરની શોભામાં, સુંદર હાર એ સ્ત્રીની શોભામાં અભિવૃદ્ધિ કરે છે તેમ મુમુક્ષુનું જીવન દિવ્ય ગુણોથી મઘમઘે છે પણ દિવ્ય ગુણોનો આવિર્ભાવ થાય કેવી રીતે !!!

“સંત વિના સાચી કોણ કહે, સાચા સુખની વાત.” સંત કહેતાં સત્પુરુષ એ ‘મા’ છે. છતાં માના પાત્રનો અસ્વીકાર કરી જીવ એમની રોકટોક થતા કેવો વર્તાવ કરે છે ???

અનાદિકાળના જીવ સાથે જડાયેલા સ્વભાવો ટાળવા છે ? તો શ્રીજીમહારાજનાં અમૃત વચનો દ્વારા રોકટોક-વઢવારૂપી ઉપાય મેળવીએ અને અજમાવીએ.

શ્રીજીમહારાજ સંતોનું ઘડતર કરવામાં લગારેય કસર ચલાવી ન લેતા. તરત રોકતા, ટોકતા ને વઢતા. એટલું જ નહિ, ક્યારેક વગર વાંકે પણ વઢતા. સંતોએ શ્રીજીમહારાજની રોકણી-ટોકણીના પ્રખર પ્રહારોને સહ્યા હતા. તેથી તેમની સાધુતાના ઓજસથી ભલભલા માંધાતાઓ ઝૂકી જતા. તો આવો સમજીએ રોકણી-ટોકણીની મહત્તા.

મોટાપુરુષોનું જીવન એ મુમુક્ષુ માટે પથદર્શક છે ત્યારે મોટાપુરુષો એ પણ અવરભાવમાં વખાણથી દૂર રહી રોકટોક જ ગમાડી છે.

‘માન વિના ભગવાનની ભક્તિ કરવી પણ સારી લાગે નહીં.’ શ્રીહરિના મુખકમળમાંથી નિસૃત ઉપરોક્ત વચનો સનાતન હકીકત છે.

કડકડતી ભૂખ લાગે ત્યારે સૂકો રોટલો પણ મીઠો મધુરો લાગે. જ્યારે વખાણની ભૂખ તો મનુષ્યમાત્રને સખત અને સતત રહેતી હોય છે. તેના માટે કેવા કેવા પ્રયત્નો થાય ?

દરેકની ભાવતી વસ્તુ જુદી જુદી હોય પણ એક વસ્તુ દરેકને બહુ ભાવે તે છે વખાણ. ત્યારે પણ સત્સંગમાં આવ્યા પછી વખાણ નહિ, રોકટોક અને વઢવું ગમાડીએ.

સંપૂર્ણ નિષ્કામ બનવા પંચવિષયમાંથી પ્રીતિ તોડવી ફરજિયાત છે તે જ રીતે સાંખ્યવિચારે કરીને લૌકિક સુખોને ખોટાં જાણવા પણ અતિ આવશ્યક છે તેથી જ શ્રીજીમહારાજે સાંખ્યવિચાર દૃઢ કરાવવાનો આગ્રહ સેવતા કહ્યું છે કે...